WİSC-R Zeka Ölçeği
Sözel ve Performans olmak üzere iki bölümden oluşur. Yukarıda yazılı olan bu bölümlere ait alt testlerin özellikleri şunlardır:
SÖZEL ALT TESTLER:
Genel Bilgi : Kolaydan zora doğru sıralanmış kişinin yaşadığı kültürde öğrenebileceği otuz soruluk bir alt testtir. Öğrenme yoluyla kazanılan genel kültür dağarcığı ile dili kullanma ve konuşma becerisini ölçer.
Yargılama: Kişinin pratik bilgi, sosyal yargılama, bilgilerini organize etme, sosyal yaşama uyum becerilerini ölçen 17 sorudan oluşur.
Aritmetik: Temel aritmetik bilgisi, soyut sayı kavramları üzerinde akıl yürütebilme becerisi, sözel bellek kullanımı, dikkatini yoğunlaştırma ve çeldiricilerden kurtulabilme becerisini ölçen akıldan çözülmesi istenen 18 sorudan oluşur.
Benzerlikler: Kavramsal ve mantıksal yargılama becerisi, katagorilere koyma becerilerini gösteren soyutlama kapasitesi, çağrımsal düşünebilme yeteneğini ölçen somuttan soyut kavramlara doğru giden ve iki kavramın ne yönden benzediğini soran 17 sorudan oluşur.
Sayı Dizileri: Kısa süreli belleğin kapasitesi, çalışma belleği ve sözel dikkati ölçen ikiden yediye kadar olan sayıların söylendikten sonra, birinci bölümde düzden , ikinci bölümde tersten yinelenmesini isteyen iki aşamalı bir alt testtir.
Sözcük Dağarcığı: Giderek zorlaşan 36 kelimenin anlamının açıklanmasının beklendiği bir altestir.
PERFORMANS ALT TESTLER:
Resim Tamamlama: Çevresel uyarıcıların algılama kapasitesi, çevreye ve ayrıntılara duyulan ilginin düzeyi, görsel uyanıklığın ve belleğin gücünü ölçmek amacıyla 26 resimden oluşmuş ve resimlerin önemli kısımları eksik bırakılmıştır. Bu eksikliklerin bulunması istenir.
Resim Düzenleme: Neden sonuç ilişkilerini kavrayabilme ve sentez yapma yeteneği, sosyal süreçleri tahmin ve planlama gücü ve espri yeteneğini ölçen bu alt test toplam 12 maddeden oluşmaktadır. Her madde için çocuğa karışık bir düzende bir seri resim gösterilir ve resimleri, bir öykü anlatacak şekilde düzenlemesi istenir.
Küplerle Desen: İkişer yüzleri beyaz, kırmızı ve kırmızı beyaz boyammış küplerle önlerine konan desenin aynısını o madde için gereken sürede yapması denekten istenen bir alt testtir. On bir maddeden oluşmuştur. Performans hızı, görsel algı- motor koordinasyon yeteneği, sözel olmayan yargılama becerisi, analitik düşünme yeteneği, üç boyutlu düşünebilme ve rotasyon yeteneği, algısal örgütleme kapasitesini ölçer.
Parça Birleştirme: Bu testte parçalara ayrılmış şekillerin birleştirilmesi istenmektedir. Dört maddeden oluşur. Parçadan bütüne gitme yeteneği, algısal örgütleme kapasitesi, algı hızı, deneme - yanılma yöntemini kullanma becerisi, üç boyutlu düşünebilme, iç görü ve sezgi gücünü ölçmeyi amaçlar.
Şifre: Anahtar örnekte gösterilen sayı veya şekillerin altında bulunan işaretlerin alt sırada uygulanmasını içeren bir alt testtir. Bu alt test yeni bir görevi öğrenebilme kapasitesi, görsel algı ile motor koordinasyon yeteneği, görsel dikkat, bozucu etkinin kontorlü ve sebat gösterme yeteneğini ölçer ( Wechsler, 1949).
Labirent: Kağıt üzerine çizilmiş labirentlerden çıkış yolunun bulunması Zaman sınırlıdır. Giderek karmaşıklaşan 9 şekil bulunur.
Bireyin bir alt testten aldığı puan, o alt testin her maddesine verilen puanların toplanması ile bulunur. Elde edilen ham puanları, çocuğun takvim yaşına uygun standart puanlara çevirebilmek için, 4 aylık yaş dilimlerine göre düzenlenmiş olan tablolardan yararlanılmaktadır. Sözel alt testlerden elde edilen standart puanların toplamı ile bireyin Sözel Puanı (SP), Performans alt testlerden elde edilen standart puanların toplamı ile Performans Puanı (PP) elde edilir. Sözel ve Performans puanların toplanmasıyla da Toplam Test Puanı (TP) bulunmaktadır. Sözel, Performans ve Toplam Zeka Bölümlerinin puanlarının bulunmasında tablolar kullanılır. Test sonuçları bir profil çıkarılarak gösterilir (Wechsler, 1974).
Uygulama kılavuzunda belirtildiği gibi altı sözel alttestden elde edilen standart puanların toplamından bireyin sözel puanı (SP), beş performans altestinden elde edilen standart puanların toplamından performans puanı (PP) elde edilmektedir. Sözel ve performans puanların toplamından ise toplam puanı (TP) hesaplanmaktadır. Tablo 2, ardışık toplam zeka puanı aralıklarının DSM IV-R’de nasıl betimlendiğini göstermektedir.
Tablo 2. Toplam Zeka Puanlarına Karşılık Gelen Zeka Düzeyleri
Zeka Düzeyi | Toplam Zeka Puanı |
Çok ağır düzeyde zihinsel gerilik | 20-25 puan ve altı |
Ağır düzeyde zihinsel gerilik | 20-25 ile 40 puan arası |
Orta düzeyde zihinsel gerilik | 35-40 ile 50-55 puan arası |
Hafif düzeyde zihinsel gerilik | 50-55 ile 70 puan arası |
Sınır zeka | 70-79 arası |
Donuk normal zeka | 80-90 arası |
Normal zeka | 90-110 arası |
Parlak normal zeka | 110-120 arası |
Üstün zeka | 120-130 arası |
Çok üstün zeka | 130 ve üzeri |
Sözel Zeka Bölümü-Performans Zeka Bölümü arasında 10 ve üstünde puan farkı non dominant hemisfer disfonksiyonu ve/veya ÖÖB’ yi destekler bir bulgudur.
Performans Zeka Bölümü-Sözel Zeka Bölümü arasında 10 ve üstünde puan farkı dominant hemisfer disfonksiyonu ve/veya ÖÖB’ yi destekler bir bulgudur.
